Κοινωνική δικτύωση στη διδακτική πρακτική

[Κατερίνα Γλέζου]

Στη διεύθυνση http://www.essentialschools.org/cs/resources/view/ces_res/612 βρήκα μια ενδιαφέρουσα καταγραφή προσωπικής εμπειρίας: "Adventures in Web 2.0: Introducing Social Networking into My Teaching" της Honor Moorman. Στην παραπάνω σελίδα θα βρείτε κι ενδιαφέροντες συνδέσμους για περαιτέρω αναζήτηση. Στα αγγλικά, δυστυχώς...
.

[Stergios Nastopoulos]

Αγαπητή κ. Γλέζου,
Παρακολουθώ με ενδιαφέρον τον προβληματισμό που θέσατε και είναι και για μένα πολύ διαφωτιστικές οι απαντήσεις. Η προσωπική μου άποψη είναι οτι είναι πολύ δύσκολο να προσαρμοστεί η κοινωνική δικτύωση στο σχολικό περιβάλλον της Ελλάδας για πολλούς και διάφορους λόγους:
1. Υπάρχει δυσπιστία, όχι μόνο από τους καθηγητές, αλλά και από τους μαθητές. Και δυστυχώς "ενας κούκος δεν φέρνει την άνοιξη".
2. Δεν μπορείς να καταστήσεις τη συμμετοχή υποχρεωτική στους μαθητές σου. Υπάρχει υστέρηση σε υλικοτεχνική υποδομή κατ' αρχήν. Οι μαθητές που έχουν πρόσβαση στο Ιντερνετ είναι μειοψηφία, και το ποσοστό τους ποικίλει ανάλογα με την περιοχή και το βιωτικό επίπεδο. Σε καμία περίπτωση δεν μπορείς να εξαναγκάσεις ενα γονέα να αγοράσει τέτοιου είδους υποδομή: Θεωρεί οτι τον χρεώνεις με περιττά έξοδα, και επιπλέον, αναγκάζεις το παιδί να περνάει ώρες πολλές στον υπολογιστή του, που γι'αυτόν είναι τουλάχιστον ύποπτο, έως επικίνδυνο. Μ' άλλα λόγια δεν μπορούμε να μιλάμε με τα δεδομένα Πανεπιστημίων στην Αμερική, ακόμα και καθηγητών Γυμνασίου-Λυκείου εκεί, υπάρχει μεγάλο πολιτιστικό (cultural) χάσμα που πρέπει να καλυφθεί και φυσικά αυτό δεν γίνεται από τη μια μέρα στην άλλη.
3. Η προσωπική μου άποψη για το "πώς" στην κοινωνική δικτύωση στα σχολεία (στην Ελλάδα) είναι η εξής (αν φυσικά έχει αυτό κάποιο ενδιαφέρον):
α) Οι όποιοι μαθητές χρησιμοποιούν το διαδίκτυο, το κάνουν κυρίως μέσα από δίκτυα όπως το Facebook (εξαιρετική η δημοφιλία του), λιγότερο γράφοντας σε Φόρα και ακόμα λιγότερο σε Ιστολόγια και σε Ιστοσελίδες. Παρόλο που εικάζεται οτι υπάρχει εξοικίωση των μαθητών στις ΤΠΕ είναι σχετικά παραπλανητική η εικόνα αυτή: Λίγοι θέλουν να μάθουν (είναι πιεσμένοι οι Ελληνες μαθητές, υπερβολικά) και ακόμα πιο λίγοι ξέρουν.
β) Εχοντας αυτά υπόψη, η όλη μου προσπάθεια είναι η δημιουργία δικτύου, στο οποίο θα χωράνε όλα ή σχεδόν όλα. Μ' άλλα λόγια να λειτουργήσει το δίκτυο ως υποκατάστατο ή και συμπλήρωμα των δραστηριοτήτων τους στα ήδη δημοφιλή κοινωνικά δίκτυα. Αποκλείω λοιπόν προς το παρόν την όποια στενή χρήση και προσανατολισμό του δικτύου αποκλειστικά στο μάθημα. Θα τους αποτρέψει και θα τους αποθαρρύνει, δεδομένου οτι διδάσκω και σε Λύκειο, όπου τα πράγματα είναι εξαιρετικά δύσκολα. Για το λόγο αυτό μέχρι τώρα (με μέτρια αποτελέσματα, παρ'όλ' αυτά) ενθάρρυνα τη συμμετοχή τους ακόμα και με θέματα, εκτός του μαθήματος που διδάσκω. Ελέγχω, φυσικά, το περιεχόμενο, αλλά και δεν τους αποθαρρύνω.
γ) Τους παροτρύνω να αυξήσουν την επικοινωνία: Είναι βασικό να στήσεις τέτοιου είδους κανάλια, όχι μόνο με μένα, αλλά και με άλλους καθηγητές που συμμετέχουν στο δίκτυο μου και φυσικά, μεταξύ τους.
δ) Προσπαθώ να τους δελεάσω με διάφορα gadgets, ακόμα και παιχνίδια. Επίσης streaming μουσικά βίντεο και mp3. Γενικά ο χώρος να γίνει ελκυστικός.
στ) Προσπαθώ να παράσχω υλικό δωρεάν από αποθετήρια υλικού, που υπάρχει και μπορεί εύκολα να βρει κανείς στο διαδίκτυο (Θέματα, τυπολόγια, e-books, λογισμικό, κλπ), όπως κι εγώ από εκεί το βρήκα. Χρησιμοποιώ γι' αυτό ειδικές συνδεδεμένες εφαρμογές όπως το Box.net, το οποίο σου παρέχει δυνατότητα αποθήκευσης 1GB δωρεάν.
ζ) Οι δημοσιεύσεις μου στο Ιστολόγιο έχουν άμεση σχέση με τα μαθήματα, και μάλιστα με το μάθημα της ημέρας. Πολλές φορές χρησιμοποιώ το Ιστολόγιο για τη διδασκαλία του μαθήματος της ημέρας, με προσομοιώσεις, βίντεο, ασκήσεις, παρουσιάσεις κλπ. στο εργαστήριο Πληροφορικής. Αν και ο τρόπος αυτός είναι παραδοσιακός (Λύκειο γαρ), προσπαθεί να εδραιώσει το χώρο στη συνείδηση των μαθητών, ένα χώρο όπου μπορούν να επισκέπτονται και να κάνουν επανάληψη όσες φορές θέλουν.
ε) Υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να εκτραπεί ο χώρος: Πραγματικά είναι σοβαρό πρόβλημα. Ειδικά μάλιστα εφόσον κυκλοφορούν εφαρμογές ανεξέλεγκτες, που δεν προσάδουν σε σχολικό περιβάλλον. Εδώ πραγματικά κινούμαι στην "κόψη του ξυραφιού". Δεν έχω καταλήξει σε απόφαση πάνω σ' αυτό: Από τη μία, αν θέλουν να εκτραπούν σε άλλες δραστηριότητες, μπορούν να το κάνουν άνετα μέσω των εφαρμογών του Facebook ή άλλων. Από την άλλη, δεν είναι σωστό να τους διευκολύνω σε τέτοιου είδους δραστηριότητες.

Θα μου ήταν πολύτιμη κάθε συμβουλή σας σχετικά με τα παραπάνω. Πολύ χρήσιμα για μένα στάθηκαν τα όσα γράφονται στο http://education.ning.com/profiles/blogs/guidelines-for-using-ning-... . Δυστυχώς δεν μπορούμε να τα εφαρμόσουμε άμεσα εδώ.

Με τιμή

[Κατερίνα Γλέζου]

Αγαπητέ κύριε Ναστόπουλε,

σας ευχαριστώ πολύ -προσωπικά, αλλά θεωρώ και εκ μέρους των μελών της ομάδας μας- για το μήνυμά σας και που μας κάνετε κοινωνούς των σκέψεων και των προβληματισμών σας.
Κάποιες πρώτες σκέψεις ως απάντηση στο σχόλιό σας…
Θέλω να σας συγχαρώ και πάλι για την αξιόλογη προσπάθεια ανάπτυξης του δικτύου Learning Physics in the 8th-Μαθαίνοντας Φυσική στο 8ο (http://physics8th.ning.com/). Είναι πολύ σημαντικό κι ελπιδοφόρο να βλέπεις συναδέλφους να αγωνίζονται για ένα καλύτερο αύριο. Πραγματικά εντυπωσιάζομαι από τα gadgets και τις εφαρμογές που έχετε εντάξει στο δίκτυο σας -πολλά θα ήθελα να ενσωματώσω και στο παρόν δίκτυο αλλά δε βρίσκω το χρόνο να ασχοληθώ θέτοντας άλλες προτεραιότητες.
Καταλαβαίνω την προσπάθειά σας μέσα στις αντίξοες συνθήκες και την ελληνική σκληρή σχολική αλλά και γενικότερα την οικονομική, κοινωνική, πολιτική πραγματικότητα.
Συμφωνώ μαζί σας για το πολιτισμικό αλλά και οικονομικό, κοινωνικό, πολιτικό χάσμα που μας χωρίζει από τις προηγμένες χώρες και σίγουρα δεν μπορούμε -ούτε θέλουμε άλλωστε- να βιάσουμε καταστάσεις. Τα πράγματα όμως αλλάζουν ... αργά... επίπονα..., θέλουμε δε θέλουμε.
Οι μαθητές της Α΄ Γυμνασίου πήραν laptop, αλλά πώς το χρησιμοποιούν; Ποιοί εκπαιδευτικοί είναι σε θέση να το αξιοποιήσουν δημιουργικά στην τάξη; ποια εργαλεία, ποια στοχοθεσία, ποιες μεθόδους, ποια επιμόρφωση; Συνταγές δεν υπάρχουν, μόνο αυτοσχέδιες [βλέπε Μάλαμας ;-)]…
Σε ένα εκπαιδευτικό δίκτυο θεωρώ ότι δε χωράνε όλα, πρέπει να υπάρχουν κανόνες σε ένα ανοικτό δημοκρατικό πλαίσιο διαλόγου και αλληλεπίδρασης ανάλογα και με τη βαθμίδα εκπαίδευσης.
Ο διαχειριστής οφείλει να προστατεύσει τα μέλη από κακόβουλα άτομα και κακοήθεις πρακτικές και σε ορισμένες περιπτώσεις απαιτείται η λογοκρισία ακόμα και η «αποβολή» μελών που δεν εφαρμόζουν τους κανόνες.
Θα επανέλθω…